โรมัน เรย์มอนด์ โปลันสกี (โปแลนด์: Roman Rajmund Pola?ski) ผู้กำกับ นักเขียนบท และผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ชาวโปแลนด์ ภาพยนตร์ที่เขากำกับได้รับความชื่นชมทั้งด้านศิลปะ และประสบความสำเร็จด้านรายได้
โปลันสกีเกิดที่ฝรั่งเศส ในครอบครัวชาวยิวที่อพยพมาจากโปแลนด์ ต่อมาครอบครัวของเขาย้ายกลับไปอยู่ที่เมืองคราคุฟ ประเทศโปแลนด์ และต้องตกเป็นเชลยในค่ายกักกันชาวยิวในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง และสูญเสียมารดาไปที่ค่ายกักกันเอาสชวิทซ์
หลังสงคราม โปลันสกีได้เข้าเรียนในโรงเรียนภาพยนตร์ที่มีชื่อเสียงของโปแลนด์-ลูดซ์ และผลงานเรื่องที่สี่ เป็นภาพยนตร์สั้นเรื่อง Dwaj ludzie z szaf? (Two Men and a Wardrobe ปี 1958) ได้รับ 5 รางวัลจากการประกวดภาพยนตร์ระดับนานาชาติ
ผลงานสำคัญของโปลันสกี ได้แก่ N?? w wodzie (Knife in the Water ปี 1962) ผลงานกำกับเรื่องยาวชิ้นแรก ซึ่งได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลออสการ์ สาขาภาพยนตร์ภาษาต่างประเทศยอดเยี่ยม, Repulsion ในปี 1965 นำแสดงโดยแคเทอรีน เดอเนิฟ, Rosemary's Baby ปี 1968 นำแสดงโดยมีอา ฟาร์โรว์, Chinatown ในปี 1974 นำแสดงโดยแจ็ก นิโคลสันและเฟย์ ดันอะเวย์, Le Locataire (The Tenant ปี 1976) ภาพยนตร์ฝรั่งเศสที่เขาแสดงนำคู่กับอิซาเบล อัดจานี, Tess ปี 1979 นำแสดงโดยนาสตาสชา คินสกี, Frantic ปี 1988 นำแสดงโดยแฮริสัน ฟอร์ด และล่าสุดเรื่อง The Pianist ปี 2002 ที่เขาได้รับรางวัลออสการ์สาขาผู้กำกับยอดเยี่ยม แต่ไม่ได้เดินทางไปรับรางวัล เนื่องจากถูกหมายจับจากทางการสหรัฐตั้งแต่ปี 1977
ในปี 1977 โปลันสกีถูกจับในคดีข่มขืนเด็กหญิงวัย 13 ปี หลังจากงานปาร์ตีที่บ้านของแจ็ก นิโคลสันในฮอลลีวูด และถูกตัดสินว่ามีความผิดในข้อหามีเพศสัมพันธ์กับผู้เยาว์ เขาหลบหนีไปฝรั่งเศส และถูกหมายจับจากทางการสหรัฐ จึงหลีกเลี่ยงการเดินทางไปยังประเทศที่มีข้อตกลงการส่งผู้ร้ายข้ามแดนกับสหรัฐอเมริกา มาตั้งแต่นั้น
โรมัน โปลันสกีถูกตำรวจสวิตเซอร์แลนด์จับกุมตัวเมื่อเดือนกันยายน ค.ศ. 2009 ขณะกำลังเดินทางไปรับรางวัล Golden Icon Award ในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติซูริก และถูกสหรัฐอเมริกาขอตัวกลับไปดำเนินคดีในประเทศ
ทางการสวิสได้กักบริเวณโปลันสกีไว้ในบ้านพักตั้งแต่ถูกจับกุม จนถึงวันที่ 12 กรกฎาคม ค.ศ. 2010 เจ้าหน้าที่กระทรวงยุติธรรมสวิสจึงได้ออกแถลงการณ์ถึงการตัดสินใจไม่ส่งตัวโปลันสกี ตามคำร้องขอส่งผู้ร้ายข้ามแดนของเจ้าหน้าที่สหรัฐอเมริกา และปล่อยตัวเขาเป็นอิสระ
โปลันสกีผ่านการสมรสมาแล้วสามครั้ง ครั้งแรกกับ Barbara Kwiatkowska นักแสดงโปแลนด์ ที่เคยรับบทใน Gdy spadaj? anio?y (When Angels Fall ภาพยนตร์สั้นปี 1959 ของเขา) ครั้งต่อมากับชารอน เทต นักแสดงและนางแบบอเมริกันจากเรื่อง The Fearless Vampire Killers (1967) ชารอน เทตถูกสังหารที่บ้านพักของเขาขณะกำลังตั้งครรภ์ได้ 8 เดือนโดย "ครอบครัวแมนสัน" โดยคำบงการของชาร์ล แมนสัน เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม ค.ศ. 1969 โปลันสกีสมรสครั้งที่สามกับเอมมานูเอล ซีเกอร์ นักแสดงฝรั่งเศสจาก Frantic ที่ต่อมารับบทในภาพยนตร์ของเขาอีกสองเรื่อง ใน Bitter Moon (1992) และ The Ninth Gate (1999)
โปลันสกีเคยเขียนไว้ในหนังสืออัตชีวประวัติของตัวเองว่า การเสียชีวิตของภรรยาคนที่สองทำให้บุคลิกภาพของเขาเปลี่ยนไป จากคนมองโลกในแง่ดี มีความหวัง กลายเป็นคนหดหู่ ไม่พอใจในชีวิต และมองโลกในแง่ร้าย เขาขายทรัพย์สินทุกชิ้นที่บ้านของเขาในเบเวอร์ลีฮิลส์ ลอสแอนเจลิส และย้ายไปใช้ชีวิตในยุโรป
